Kort geleden trainde ik een team van managers van een organisatie van circa 300 personeelsleden met het ‘Great Place To Work’ label. Tot grote verbazing van het bestuur (‘we zijn immers GPTW’) bleek uit gedragsonderzoek dat mensen zich vaak niet veilig voelden en ook het idee hadden beter niks te kunnen zeggen over hun inzichten, de problemen die zij zagen, mogelijke verbeteringen etc. Uit de rapportage bleek dat dit vooral te maken had met het via de hiërarchie doorduwen van besluiten waar mensen kritiek op hadden. Onvoldoende verbinding, bijvoorbeeld via toelichting van besluiten, was een belangrijke oorzaak.
Psychologische veiligheid is een groot onderwerp in organisatieland, alleen al door de aandacht die het in de media krijgt. Het kan leiden tot veel schade voor de organisatie waar dat speelt: Reputatieschade, vermindering van de effectiviteit en efficiency van personeel, betaling van schadevergoedingen, wervingskosten voor nieuwe mensen, vertrek van kennis en ervaring, het ontbreken van belangrijke signalen over misstanden etc.
Een belangrijk inzicht dat bij mij de afgelopen jaren is ontstaan, is dat in hiërarchische organisaties (de standaard in Nederland) zonder dat de leidinggevenden dat beseffen (en dus vaak onbedoeld) de ervaren psychologische veiligheid kan afnemen. Dat heeft te maken met de door bestuurders en managers meest gebruikte communicatiestijl – de Shapertaal.
De Shapertaal is één van de 7 life languages, en mensen bezitten alle talen, maar in verschillende mate. Wanneer de leidinggevende de andere 6 talen te weinig inzet (bijvoorbeeld inlevingsvermogen bij klachten: Responder), kan bij werknemers al snel het idee ontstaan dat zij niet gehoord worden, met als gevolg dat zij hun mond gaan houden.
De aanpak die we samen hebben uitgewerkt? Een vragenlijst als zelfbeoordelings-mechanisme vanuit de perspectieven van alle life languages om te kunnen beoordelen of iedere life language was gebruikt in de communicatie tussen bestuur, management en de rest van de organisatie. Daarmee zorg je ervoor dat iedereen zich gehoord en gezien voelt.
